 |
مقاله برگزیده
شهید ثانی
شیخ زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی جبعی (۹۱۱-۹۶۶ق)، معروف به شهید ثانی، از علما و فقهای بزرگ شیعه می‌باشد. این عالم سترگ شیعه، در دهکده «جبع»، از توابع جبل عامل، در سیزده شوال، پا به عرصه هستی نهاد. وی در نه سالگی قرآن مجید را ختم کرد. سپس قسمتی از ادبیات عرب و فقه را نزد پدر دانشمندش، نورالدین علی، آموخت. در سال ۹۲۵ ق، در چهارده سالگی، به قریه «میسِ» جبل عامل رفت. هشت سال نزد شیخ عبدالعالی میسی کتابهای شرایع محقق حلی، ارشاد علامه حلی و قواعد شهید اول را خواند. در اواخر سال ۹۳۳ به دهکده «کرک نوح» رفت و از محضر سید بدرالدین حسن بن جعفر اعرجی (مؤلف کتاب محجه البیضاء) کتاب قواعد ابن میثم بحرانی و تهذیب را خواند. در سال ۹۳۷ ق به دمشق رفت و از محضر فیلسوف شمس الدین محمد بن مکی استفاده نمود.
سفرهای علمی
او بـه منظور ادامه تحصیلات علمی، مسافرتهای متعددی به نقاط مختلف جهان اسلام آغاز نمود، یـعـنی آنگاه كه چندی در میس اقامت گزید، به كرك نوح رفت و نحو و اصول فقه را نزد سید جعفر کرکی، نویسنده كتاب المحجه البیضا فراگرفت، و در سال ۹۳۴ ه ق مجددا به جـبع بازگشت و تا سال ۹۳۷ ه ق در آنجاسرگرم مطالعه و تحقیق و مذاكرات علمی شد در هـمـین سال به دمشق مسافرت كردو قریب یك سال و اندی در آنجا به تحصیلات خود ادامه داد و نزد شیخ محمد بن مکی حکیم و فیلسوف بزرگوار، پاره ای از كتب طب و حكمت و هیات را قـرائت نـمـود و در مـحـضـر درس شیخ احمد جابر شركت جست و كتاب شاطبیه را كه در علم قرائت و تجوید است، بر او خواند.
او بـه سـال ۹۳۸ هـ ق دوبـاره به جبع بازگشت، ولی نتوانست توقف خود را كه موجب توقف علمی او می شد، چندان ادامه دهد، لذا مجددا آهنگ دمشق نمود تا ازآنجا به مصر برود البته مدتی كوتاه در دمشق درنـگ كـرد و كـتـاب صحیح مسلم و صحیح بخاری را در مدرسه سـلـیـمـیه نزد شمس الدین طولون قرائت كرد وسپس در نیمه ربیع الاول ۹۴۲ ه ق به صـوب مصر حركت نمود مدت مسافرت او از دمشق به مصر، حدود یك ماه به طول انجامید و در میان راه كرامات و خوارق عاداتی از وی مشاهده شد كه شاگردش ابن العودی آنها را بازگو كرده است در مصر نزدشانزده استاد برجسته و دانشمند به اندوختن ذخایر علمی در علوم عربی، اصول فقه،هندسه، معانی، بیان، عروض، منطق، تفسیر و سایر علوم دیگر سرگرم شد.
پـس از آن بـه صوب روم شرقی عزم سفر كرد و در هفدهم ربیع الاول ۹۴۹ ه ق از طریق دمشق و حلب وارد قسطنطنیه گردید این دانشمند بلند همت و سخت كوش به گوشه ای پناهنده گشت و در طی مـدت هیجده روز دست اندر كار نگارش رساله ای شد كه راجع به ده علم بود ده مبحث جالب آن را در آن رساله تحریر كرد و آن را نزد قاضی عسکر محمد بن محمد بن قاضی زاده رومی كـه خـود از دانشمندان برجسته آن دیار به شمار می رفت، فرستاد پس از ملاقات او با شهید ثانی، مـیـان آن دو در در مسائل مختلف مباحثات و مذاكرات علمی صورت گرفت و نوشته های شهید ثـانـی و نـیزمذاكرات علمی او، قاضی رومی را بر آن داشت كه صورت برنامه ای كه حاوی وظائف مـدارسی بود در اختیار او قرار داده و به او پیشنهاد كرد كه در انتخاب مدرسه دلخواه خود مختار اسـت و مـی تـواند افاضات علمی و تدریسی خود را در هرمدرسه ای كه مطابق سلیقه اوست اجرا نـمـایـد، و در ضـمـن با اصرار از او درخواست می كرد كه در شام یا حلب به انجام وظیفه تدریس بپردازد شهید ثانی پس از استخاره،اقامت در مدرسه نوریه واقع در بعلبك را انتخاب كرد و از سوی قاضی مزبور، اداره امور این مدرسه به وی، واگذار شد.
مدت توقف شهید ثانی در قسطنطنیه چهار ماه به طول انجامید و طبق معمول كه لحظه ای را به هـدر نـمـی داد، در طـول ایـن مـدت كـوتـاه با سید عبدالرحیم عباسی،نویسنده كتاب معاهد الـتـنصیص آشنایی پیدا كرد و با او مجالست و آمد و شد آغازنمود و از محضرش از لحاظ علمی استفاضه می كرد.
در یـازدهم رجب از طریق عراق به جبع بازگشت و در مسیر بازگشت خود به زیارت مراقد ائمه اطهار (ع) تـشـرف حاصل نمود و این مراجعت با نیمه صفر ۹۵۳ ه ق همزمان بود او سرانجام در بعلبک اقامت گزید.
ادامه
