 |
مقاله برگزیدهجنگ صفین جنگ صفین از مهمترین نبردهای زمان خلافت امام علی (علیهالسلام) بود که در سال ۳۷ هجری بین آن امام بزرگوار و معاویة بن ابیسفیان در سرزمین صفین که در ناحیه غربی عراق بین رقه و بالس قرار دارد رخ داد؛ ازهمینرو به جنگ صفین شهرت یافت. آغاز خلافت امام علیزمانی كه امیرالمؤمنین (علیهالسلام) به خلافت رسید، بر آن شد تا عبدالله بن عباس را به حکومت شام بفرستد. قبل از آن نامهای به معاویه نوشت و در آن، ضمن آگاه كردن او از اینكه مردم بدون مشورت او عثمان را كشتند اما اكنون از روی مشورت او را به خلافت انتخاب كردهاند از او خواست تا همراه اشراف شام به مدینه بیاید. معاویه پاسخی به نامه امام نداد و تنها نامه سفیدی را كه در آن نوشته شده بود: «از معاویه به علی بن ابیطالب» برای آن حضرت فرستاد. كسی كه نامه را آورده بود گفت: از طرف مردمی میآید كه معتقدند تو عثمان را كشتهای و جز به كشتن تو رضایت نمیدهند. شورشیان جملماجرای مخالفت معاویه همراه شد با آغاز مسئله شورشیان جمل كه امام را برای مدتی به خود مشغول داشت. در این فرصت ماجرای جمل، فرصت تبلیغاتی دیگری برای معاویه فراهم كرد. او توانست با استناد به شورش طلحه، زبیر و عایشه - به عنوان همسر پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) ـ دخالت امام را در قتل عثمان بهتر از پیش در اذهان شامیان تثبیت كند. یاران معاویهپس از خاتمه ماجرای جمل امام در کوفه مستقر شد. در این زمان به جز شامات دیگر بلاد با امام بیعت كرده بودند و امام در كوفه برای مناطق مختلف عراق و ایران حاكمانی را مشخص كرده و اعزام نمود. امام از كوفه با فرستادن نامهای به معاویه كوشید تا او را به اطاعت از امام مسلمین قانع كند. زمانی كه نامه امام به معاویه رسید، معاویه از مردم خواست تا در مسجد جمع شوند. او گفت: «من خلیفه عمر بن خطاب و خلیفه عثمان بر شما هستم. من ولی خون عثمان هستم كه مظلوم كشته شده است شما درباره خون عثمان چه میگویید؟» همه مردم حمایت خود را از او در انتقام خون عثمان اعلام كردند و این پاسخ معاویه به امام بود. معاویه در نامهای به امام پیشنهاد كرد كه شام و مصر را به او واگذار کند و زمانی كه درگذشت، بیعت كسی را بر عهده او نگذارد. امام قبول نكرد و فرمود: «خداوند مرا به گونهای نخواهد دید كه گمراهكنندگان را به عنوان بازوی خود استفاده كنم». معاویه از عمرو بن عاص كه در این زمان در فلسطین بسر میبرد، خواست تا نزد وی بشتابد. معاویه كار تبلیغاتی خود را در فریب مردم شهرهای مدینه، مکه و نیز رجال سرشناس شهرهای مختلف آغاز كرد. او به مردم مدینه نوشت كه ما برای انتقام خون عثمان برخاستهایم و اگر پیروز شدیم كار را همانند شورایی كه عمر درست كرد سامان خواهیم داد، ما طالب خلافت نیستیم. در این فاصله، دو نامه مفصل میان معاویه و امام رد و بدل شد كه نكات مهمی را برداشت. اصحاب امام علیحضرت امیرالمؤمنین (علیهالسلام) نیز برجستگان اصحابش كه از مهاجران و انصار بودند، فراخواند و از آنها خواست تا نظرشان را درباره رفتن به شام بیان كنند. در خطبهای عمومی مردم را به جهاد فراخواند و با نوشتن نامه به ابن عباس و مخفف بن سلیم مردم بصره و اصفهان را با خود همراه كرد. آغاز جنگ صفینامام دستور دادند تا جنگجویان در نخلیه كه اردوگاه نظامی كوفه بود، اجتماع كنند. این امر معاویه را نیز بر آن داشت تا منبر كوفه را با لباس خونین عثمان، آزین بسته و در حالی كه هفتاد هزار شیخ پیرامون آن گریه میكردند، مردم شام را برای مقابله با سپاه عراق آماده كند. امام در راه به مدائن وارد شد و از مردم شهر خواست تا به سپاه وی بپیوندند. سپاه مقدم امام در مرز روم در شمال عراق و سوریه با سپاه مقدم شام به فرماندهی ابوالاعور سلمی برخورد كرد. امام مالك را به سوی آنها فرستاد و به او تأكید كرد كه به هیچ وجه نباید آغازگر جنگ باشد. با آمدن مالك سپاه شام درگیری را آغاز كرده و دو طرف مدتی به نبرد با یكدیگر پرداختند. پس از آن سپاه شام عقبنشینی كرد. محل درگیری، منطقه صفین بوده که با فرات فاصله کمی داشت. زمانی كه سپاه عراق به سپاه شام رسیدند، متوجه شدند كه آنان در منطقه مستقر شده و تنها راه سنگفرش به رود را نیز كه از میان باتلاق عبور میكرد، در اختیار خود گرفتهاند و تیراندازان و سوارانی را برای جلوگیری از رفت و آمد عراقیان به شریعه در آنجا مستقر كردهاند. سپاه عراق توانست با رشادت مالك بر آب مسلط شود و امام دستور داد تا مانع از استفاده از آب برای شامیان نشوند. ادامه |
نویسنده : خادم
تاریخ : پنجشنبه هجدهم مهر ۱۳۹۸
زمان : 4:11
